Монголын Эзэнт гүрний арми XIII зууны эхний жаран жилд Солонгосоос Сири хүртэлх асар уудам газар нутгийг эзлэн хурааж хүмүүний түүхэнд хөрш зэргэлдээ оршсон хамгийн том гүрэн улс байгуулсан юм.

Энэхүү өргөн далайцтай байлдан дагууллын амжилтын үндэс нь Монголын Эзэнт гүрний дийлдэшгүй эрч хүчтэй агаад харгис хатуу гэдгээрээ алдаршсан зэвсэгт хүчин байлаа. Гэвч тэрхүү чанга дэглэмтэй бөгөөд хөдөлгөөнт зэвсэгт хүчний ар талд зүтгэж асан засаг захиргааны тухайд эдүгээ бага мэддэг. Тэр нь дээрх байлдан дагуулалд шаардлагатай цэрэг, хүн хүч болоод техник, материалыг дайчлах, хангах нүсэр ажлын тархи нь болж байсан аж.